Helvetia
| |||||
Sententia: Unus pro omnibus, omnes pro uno | |||||
Hymnus: Psalmus Helveticus | |||||
Forma administrationis | Respublica foederalis | ||||
Linguae officiales | Germanica, Francogallica, Italiana, Raetoromanica | ||||
Nomen incolarum | Helvetius | ||||
adiectivum | Helveticus | ||||
Praeses | Doris Leuthard (2017) | ||||
{{{titulus_ducis_2}}} | {{{nomen_ducis_2}}} | ||||
Caput | Berna 46° 57′ Sept., 7° 27′ Ort. | ||||
Urbs maxima | Turicum | ||||
Area - Totalis - aqua (%) | de area 132.a 41 285 km² 4.2% | ||||
Numerus incolarum (anno 31 Decembris 2011) Totalis - Spissitudo | de frequentia 92a 7 954 700 193/km² | ||||
PDB (anno 2003) - Totalis - PDB/capita | de producto 35.a $233 milliarda $30 186 (8.a) | ||||
Nummus | Francus Helveticus ( CHF ) | ||||
Libertas - Declarata —Agnita Status foederalis | Foedus Pactum Helveticum 1 Augusti 1291 24 Octobris 1648 1848 | ||||
Circulus temporalis - aestate (HÆ) | TEC (UTC+1) TÆEC (UTC+2) | ||||
Praefixum telephonicum nationis | +41 | ||||
Dominium interretiale | .ch | ||||
Helvetia,[1] sive Confoederatio Helvetica,[2] est respublica foederalis, quae in pagis vel cantonibus sex et viginti consistit. Civitas Helvetia in continente Europa sita est,[3] ubi Germaniam a septentrione, Franciam ab occidente, Italiam a meridie, denique Austriam et Lichtensteinum ab oriente attingit. Sedes auctoritatum foederalium est Berna urbs.
Iura iugum montis etiam in Helvetia est. In Alpibus Helveticis fontes inveniuntur, ex quibus Rhenus et Rhodanus profluunt. Urbs maxima est Turicum, dein Genava.
Cantones omnes lingua, institutis, legibus, religionibus inter se differunt. Quamquam omnes vicinae terrae ad Unionem Europaeam pertinent,[4] Helvetii illam accedere usque ad praesentem diem noluerunt. Re politica, Helvetia civitas neutralitatis est, tamen die 10 Septembris 2002, Nationes Unitae participare decrevit per comitiam.
Index
1 Geographia
1.1 Flumina
1.2 Lacus
1.3 Montes
2 Historia
3 Institutiones
3.1 Urbes et cantones
4 Sermones publici
5 Religiones
6 Structura Ecclesiae Catholicae Romanae in Helvetia
7 Oeconomia
8 Nexus interni
9 Notae
10 Bibliographia
11 Nexus externi
Geographia |
Helvetiae tres regiones naturales sunt: pars medioaustralis altos montes Alpes continet, in parva parte boreoccidentali mons continuus Iura appellatus surgit, et intra montes est regio aequior silvis et lacubus contecta, nam Helvetia terra uberibus fecunda aquis est. Hic permulti Helvetii habitant.
Flumina |
- Arola
- Aenus
- Maggia
- Rhenus
- Rhodanus
- Rusa
- Ticinus
Lacus |
- Ceresium
- Lacus Bodamicus
- Lacus Erliacensis
- Lacus Everdunensis
- Lacus Muratensis
- Lacus Tigurinus
- Lemanus Lacus
- Quattuor Regionum Lacus
- Verbanus
- Lacus Timiensis
- Lacus Brienzolensis
Montes |
- Alpes
- Iura (mons)
Historia |
Helvetia condita est confoederatio per Foedus Pactum Helveticum anno 1291 a pagis Urania, Suitia, et Subsilvania. Iam anno 1332 Lucerna se ad Helvetiam iunxit, postea alii pagi idem fecerunt, et anno 1513 Confoederatio a tredecim pagi constituta est.
Post cladem Mariniani apud Mediolanum contra regem Franciae Franciscum I die 13–14 Septembris 1515 pagi Helvetiae semper neutri faverunt.
Inter saeculum sextum decimum, pagi Helvetiae in duas partes discesserunt. Pagi ruris fidem Ecclesiae Catholicae Romanae plerumque servaverunt; alii pagi Emendationem Ecclesiae acceperunt. Etiam bella inter pagi fuerunt. Multi praeclari reformatores Ecclesiae in urbibus Helvetiae vixerunt, e.g. Henricus Bullingerus, Ioannes Calvinus, Guilielmus Farel, Uldrychus Zwingli.
Anno 1798, Francia confoederationem invasit et civitatem unitariam, Rempublicam Helveticam appellatam, condidit. Helveti numquam hanc civitatem amaverunt. Post quinque annos, accurate die 18 Februarii 1803, cum Actu Mediationis nova foederatio, sed semper Franciae subiecta, condita est.
Post cladem Napoleonis anno 1815, Helvetia a Consilio Vindobonum restituta est, ut confoederatio a viginti duobus pagis constituta. Post bellum civile inter pagos Catholicos, in "alia foederatione" (Theodisce Sonderbund) coniunctos et Protestantes anno 1848 prima magna charta Helvetiae promulgata est.
Saeculis undevicensimo et vicensimo, pace et labore Confoederatio crevit. Inter bellum mundanum secundum, Helvetia sola in Europa Media civitas a Germanis non expugnata est. Hodie putatur Helvetia esse opulentissima orbis terrarum civitas.
Anno 1979, Iura, se a pago Berna discessens, novus et vicesimus tertius pagus Helvetiae factus est.
Institutiones |
Facultas legum ferendarum ad Consilium Nationale, ex ducentis legatis populi compositum, atque ad Consilium Civitatum, ex quadraginta sex senatoribus compositum, pertinet. Unicuique pago duo senatores et legati pro incolis sunt.
Consilium Foederale, quod e septem hominibus constat, administrationem Helvetiae gerit. Unus consiliariorum foederalium praesis potestatem tempore dumtaxat annuam habet (vide Indicem Consiliariorum Foederalium).
Confoederatio Helvetica e viginti tribus cantonibus constat. Hic est ordo sollemnis (secundum Constitutionis foederalis articulum primum). Tres primi habent praecellentia honoris causa, dein ordo est secundum annum integrationis in confoederatione, hic post nomen indicatum:
Turicum, a. 1351
Verona (aut: Berna), a. 1353
Lucerna, a. 1332
Urania, a. 1291
Suitia, a. 1291
Subsilvania inferior, a. 1291
Subsilvania superior, a. 1291
Glarona, a. 1352
Tugium, a. 1352
Friburgum, a. 1481
Solodurum, a. 1481
Basilea Urbs, a. 1501
Basilia Rus, a. 1501
Scafusa, a. 1501
Abbacella, a. 1513
Sanctogallum, a. 1803
Grisonia, a. 1803
Argovia, a. 1803
Turgovia, a. 1803
Ticinum, a. 1803
Pagus Valdensis, a. 1803
Valesia, a. 1815
Novicastrum, a. 1815
Genava, a. 1815
Iura, a. 1979
Urbes et cantones |
- Abbatis cella
- Acaunus
- Ad Fines
- Aravia
- Arbor Felix
- Arni
- Augusta Raurica
- Aventicum
- Basilia
- Berna
- Bilitio
- Bremogartum
- Bruga
- Curia Raetorum
- Friburgum
- Genava
- Herimutsvilla et Stafflae
- Lausonium
- Leuca fortis
- Locarnum
- Lucerna
- Luganum
- Mendricus
- Novicastrum
Octodurus[5]
Paternacus (Payerne)- Pratobornum
- Pulliacum
Quintus (Quinten)
Quartus (Quarten)- Sanctogallum
- Scafusa
- Sedunum
- Senegaunis
- Solodurum
- Suitius
Tertia (Unterterzen/ Oberterzen)- Tugium
- Turicum
- Vicus Subinates
- Vindonissa
- Vitudurum
- Viviscum
Sermones publici |
In Helvetia praeter linguas Theodiscam, Francogallicam, Italicam, sermo publicus est etiam Lingua Romancica, qua circa triginta milia hominum, praecipue in Grisonia cantone, utuntur. Anno 2000 in Helvetia, homines locuti sunt:
- Theodisce, 63.7 centesimae incolarum (terrae russae pictae)
- Francogallice, 20.4 centesimae incolarum (terrae virides pictae)
- Italice, 6.5 centesimae incolarum (terrae violaceae pictae)
- Romanice, 0.5 centesimae incolarum
- aliis sermonibus, 9.0 centesimae incolarum
Religiones |
anno | 1970 | 2000 |
---|---|---|
Ecclesia evangelica reformata | 46,42 | 33,04 |
Ecclesia evangelica metodista | 0,17 | 0,12 |
Nova apostolica ecclesia | 0,49 | 0,38 |
Testes Jehovas | 0,17 | 0,28 |
aliae Ecclesiae protestantes | 0,42 | 1,44 |
Ecclesia Catholica Romana | 49,39 | 41,82 |
Ecclesia Catholica Christiana | 0,32 | 0,18 |
Ecclesiae Orthodoxae | 0,33 | 1,81 |
Aliae communitates Christianae | 0,05 | 0,20 |
Communitates Iudaicae | 0,33 | 0,25 |
Communitates Islamicae | 0,26 | 4,26 |
aliae religiones | 0,12 | 0,78 |
sine religione | 1,14 | 11,11 |
sine responsione | 0,39 | 4,33 |
Incolae (100%) | 6 269 783 | 7 288 010 |
(Fons: Officium foederale de statistica, censimenta nationalia.)
Structura Ecclesiae Catholicae Romanae in Helvetia |
Sunt in Helvetia sex dioeceses et duae abbatiae territoriales, qui subiactae imperio archidioecesis non sunt, sed sanctae sedi ipsae. Ergo Helveticae dioceses non formant provinciam ecclesiasticam. Hae sunt dioeceses et abbatiae:
- Dioecesis Basileensis
- Dioecesis Curiensis
- Dioecesis Lausannensis, Genevensis, et Friburgensis
- Dioecesis Luganensis
- Dioecesis Sancti Galli
- Dioecesis Sedunensis
- Territorialis Abbatia S. Mauritii Agaunensis
- Territorialis Abbatia Einsiedlensis
Oeconomia |
Helvetiae argentariae sunt amplae.
Nexus interni
- Consociatio Europaea liberi commercii
- Porta Alpina
- Raeti
Notae |
↑ "Helvetia": ita Latine in notis postaliciis legitur
↑ Ergo siglum usitatum CH.
↑ In Europa Occidentali aut Europa Media, secundum definitionem. Vide Geographiam Helvetiae.
↑ Germania, Italia, Francia ab initio Unionis anno 1957, et Austria ab anno 1995.
↑ Cfr. Commentatio Martigny in Lexico historico Helvetiae: Theodisce, Francogallice, ItaliceFormula:LHH/Parameter from
Bibliographia |
- Church, Clive H. 2004. The Politics and Government of Switzerland. Londinii: Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-69277-2.
- Dalton, O. M. 1927. The History of the Franks, by Gregory of Tours. Oxoniae: The Clarendon Press.
- Fahrni, Dieter. 2003. An Outline History of Switzerland: From the Origins to the Present Day. Ed. 8a, augmentata. Turici: Pro Helvetia. ISBN 3-908102-61-8.
Historical Dictionary of Switzerland. 2002–.
Nexus externi |
Vicimedia Communia plura habent quae ad Helvetiam spectant. |
- Pagina publica Confoederationis
- Hymnus nationalis
Civitates | Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina |
---|---|
Civitates statu dubio | Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetzensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria |
Territoria obnoxia et statu dubio | Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia |
Mauritius Leuenberger 2001 • Casparus Villiger 2002 • Paschalis Couchepin 2003 • Iosephus Deiss 2004 • Samuel Schmid 2005 • Mauritius Leuenberger 2006 • Michaelina Calmy-Rey 2007 • Paschalis Couchepin 2008 • Iohannes Rudolphus Merz 2009 • Doris Leuthard 2010 • Michaelina Calmy-Rey 2011 • Evelina Widmer-Schlumpf 2012 • Ulricus Maurer 2013 • Desiderius Burkhalter 2014 • Simonetta Sommaruga 2015 • Ioannes Nicolaus Schneider-Ammann 2016 • Doris Leuthard 2017 • Alanus Berset 2018 • Ulricus Maurer 2019 Opus geopoliticum • Duces civitatum Europaearum hodiernarum Capsae cognatae: Cancellarii Foederales Helvetiae | |
Ioannes Marcus Mousson 1803 • Iosephus Franciscus Carolus Amrhyn 1830 • Iohannes Ulricus Schiess 1848 • Gottlieb Ringier 1882 • Iohannes Schatzmann 1910 • Adolphus von Steiger 1919 • Robertus Käslin 1925 • Georgius Bovet 1934 • Anscharius Leimgruber 1944 • Carolus Oser 1951 • Carolus Huber 1968 • Gualterus Buser 1981 • Franciscus Couchepin 1991 • Anna Maria Huber-Hotz 2000 • Corinna Casanova 2008 Opus geopoliticum • Gubernatores civitatum Europaearum hodiernarum Capsae cognatae: Conciliarii a rebus externis Helvetici | |
Arthurus Hoffmann 1914 • Gustavus Ador 1917 • Felix Calonder 1918 • Iosephus Motta 1920 • Marcellus Pilet-Golaz 1940 • Max Petitpierre 1945 • Fridericus Traugott Wahlen 1961 • Gulielmus Spühler 1966 • Petrus Graber 1970 • Petrus Aubert 1978 • Renatus Felber 1988 • Flavius Cotti 1994 • Iosephus Deiss 1999 • Michaelina Calmy-Rey 2003 • Desiderius Burkhalter 2012 • Ignatius Cassis 2017 Opus geopoliticum • Ministri a rebus externis civitatum Europaearum hodiernarum Capsae cognatae: Cancellarii Foederales Helvetiae | |
Pagi Helvetiae
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura